Składniki, które pochodzą z ziół odgrywają coraz większą rolę w produkcji kosmetyków. W przemyśle kosmetycznym używa się zarówno całych ziół razem z ich owocami, jak i pojedyńczych, wyizolowanych z nich substancji. Komórki wielu ziół zbliżone są w swej budowie do komórek skóry. Dlatego też wyciągi ziołowe łatwo przenikają w głąb skóry pobudzając przebieg różnych reakcji życiowych. Zioła zawierają w sobie wszystkie elementy potrzebne do utrzymania właściwego balansu zdrowotnego każdego z nas.
Zioła zawierają witaminy, mikro- i makroelementy, związki śluzowe, związki saponinowe, kwasy organiczne, kwas salicylowy, kwas krzemowy, glikozydy, olejki eteryczne, związki flawonowe, związki garbnikowe, hormony roślinne, bisabolol.
Związki śluzowe posiadają właściwości przeciwzapalne, nawilżające, osłaniające oraz zmiękczające. Związki śluzowe zapobiegają nadmiernemu parowaniu wody z warstwy rogowej naskórka oraz łagodzą wszelkie podrażnienia skóry. Zioła bogate w związki śluzowe to przede wszystkim babka zwyczajna, dziewanna, siemie lniane, prawoślaz, lipa. Natomiast agar-agar jest wysuszonym śluzem pochodzącym z glonów morskich (alg).
Związki saponinowe to naturalne substancje pieniące. Posiadają właściwości zwiększające przepuszczalność błon komórkowych, a co za tym idzie polepszają przenikanie innych substancji czynnych przez skórę. Wyciągi ziołowe bogate w związki saponinowe dodawane są do łagodnie działających preparatów, które są przeznaczone do mycia włosow oraz skóry. Z ziół mydlnica lekarska zawiera najwięcej związków saponinowych oraz kora z drzewa kwilai, które można znaleźć rosnące tylko w Ameryce Południowej.
Kwasy organiczne otrzymujemy poprzez wyciskanie owoców lub całych ziół. Kwasy organiczne mają za zadanie odnawianie kwaśnego odczynu skóry, która jest jednym z ważniejszych elementów systemu ochronnego powierzchni skóry broniącej nasz organizm przed atakiem chorobotwórczych bakterii. Kwasy organiczne mają też właściwości ściągające oraz wybielające. Badania naukowe udowodniły, że niektóre kwasy owocowe posiadają właściwości wygładzania niewielkich zmarszczek, nawilżają skórę odwodnioną, pomagają w leczeniu uporczywego trądziku oraz zwalczają starcze plamy na skórze. Kwasy te to przede wszystkim kwas jabłkowy, glikolowy (znajdziemy go w rabarbarze lub w trzcinie cukrowej), cytrynowy, winowy z winogron. Wymienić należy również kwas salicylowy oraz kwas krzemowy. Kwas salicylowy w związku organicznym nie jest szkodliwy dla skory w przeciwienstwie do postaci wyizolowanej. W 1% - 2% roztworze spirytusowym, tzn.w spirytusie salicylowym posiada właściwości ściągające oraz dezynfekujące. Kwas salicylowy może mieć toksyczne działanie w roztworach powyżej 3%. Kwas salicylowy dzięki swoim właściwościom uśmierzania i łagodzenia bólu wchodzi w skład aspiryny. Rumianek i fiołek trójbarwny to zioła szczególnie bogate w kwas salicylowy.
Kminek, rabarbar oraz skrzyp polny to zioła szczególnie bogate w kwas krzemowy. Kwas krzemowy posiada właściwości działające wzmacniająco na skórę. Pobudza dermę do produkcji elastyny oraz kolagenu. Dzięki tym właściwościom kwas krzemowy stosowany jest w preparatach przeciwko rozstępom skórnym spowodowanym przyrostem wagi lub po porodzie, w preparatach służących pozbyciu się cellulitisu, wszędzie tam, gdzie skóra utraciła swoją elastyczność.
Glikozydy to związki zawierające cząsteczki cukrów. Charakteryzują się właściwościami dezynfekującymi, nawilżającymi, przeciwzapalnymi, zmiękczającymi, łagodzącymi podrażnienia oraz oczyszczającymi. Zioła bogate w glikozydy to rumianek, fiołek trójbarwny, kwiat lipy, prawoślaz.
Olejki eteryczne to życiodajny eliksir każdej rośliny. Są to lekkie, płynne olejki o bardzo silnym zapachu, które łatwo się ulatniają nawet w temperaturze pokojowej. Rośliny zawierają je w niewielkich ilościach. Olejki eteryczne, zwłaszcza te otrzymywane z rzadkich, egzotycznych roślin są trudno dostępne oraz bardzo drogie. Olejki lotne wystepują w różnych częściach roślin. Skład olejków eterycznych ulega zmianie w zależności od pory roku, a nawet i dnia.
Skład olejków eterycznych jest dosyć skomplikowany i wciąż jeszcze bada się jego struktury. Stwierdzono natomiast, że w dużej części zawierają hormony roślinne. Niektóre z olejków wonnych poprawiają ukrwienie skóry, inne natomiast posiadają właściwości dezynfekujące, antyseptyczne, tonizujące oraz stymulują komórkową przemianę materii.
Związki flawonowe posiadają właściwości zwiększające odporność włosowatych naczyń krwionośnych. Niektóre z nich zwalczają reakcje uczuleniowe skóry oraz łagodzą podrażnienia. Kwiat nagietka jest bogaty w związki flawonowe.
Związki garbnikowe działają ściągająco oraz bakteriobójczo na skórę. Wzmacniają oraz tonizują ścianki naczyń krwionośnych. Zioła bogate w związki garbnikowe to dziurawiec zwyczajny, pokrzywa, tymianek, rozmaryn oraz lawenda lekarska.
Działanie hormonów roślinnych jest zbliżone do działania hormonów występujących u ludzi, z tym, że hormony roślinne są bezpieczniejsze w użyciu ponieważ nie wywołują skutków ubocznych. Hormony roślinne działają na skóre regenerująco, zwiekszają zdolność komórek do wiązania się z cząsteczkami wody, pobudzają przemianę materii oraz przyspieszają proces gojenia się ran skórnych, a także ropnych zmian, które często wystepują w przypadku trądzika pospolitego. Najbogatszym w fitohromy ziołem jest chmiel.
Bisabolol posiada właściwości łagodzące podrażnienia, ochronne, dezynfekujące oraz zmiękczające. Nadaje się przede wszystkim dla skóry suchej i wrażliwej. Stosowany jest również dla skóry starzejącej się. Bisabolol może być wyizolowany z kwiatu rumianku pospolitego.
