Farbownik lekarski jest ziołem wieloletnim (czasami dwuletnim ziołem) pochodzącym z rodziny ogórecznikowatych. Jego łodyga oraz liście pokryte są szorstkimi włoskami. Zioło to rośnie do wysokości od 30 do 90cm. Należy podkreślić, że w pierwszym roku rośliny wyrasta z ziemi rozeta liści odziomkowych, natomiast w następnych latach wyrasta łodyga wraz z kwiatami. Liście umieszczone niżej na łodydze osiągają długość do 20 cm, natomiast liście rosnące wyżej są wąskie, lancetowatego kształtu, o długości do 15 cm i szerokości 2.5 cm. Delikatne fioletowo-niebieskie kwiaty farbownika lekarskiego są cylindrycznego kształtu. Roślina kwitnie od późnego maja do października. Zioło to produkuje filigranowe owoce podobne kształtem do orzechów.
Zgodnie z publikacją dr. Roberta Thornton'a zamieszczoną w czasopismie poświęconym zdrowiu z roku 1810 'wywar z liści oraz korzeni farbownika lekarskiego jest korzystny w uporczywym kaszlu, oraz we wszystkich dolegliwościach związanych z klatką piersiową. Sok wyciśnięty z zioła jest podawany z dużym sukcesem w zapaleniu opłucnej'. Dr.Thornton również zwrócił uwagę na skuteczność farbownika lekarskiego w leczeniu melancholii oraz innych dolegliwości hipochondrycznych, i następnie dodał, że 'to wszystko musi być wymacerowane w silnym piwie i winie'.
We współczesnej medycynie ludowej herbatka sporządzona z farbownika lekarskiego jest wciąż uwzględniana w leczeniu melancholii, w łagodzeniu kaszlu, jak również w celu wywołania potów i obniżeniu gorączki. Zioło to stosuje się także do zmiękczania i wygładzania skóry ciała, jak równiez jako środek moczopędny, ściągający i czyszczący krew (czynnik, który rzekomo oczyszcza organizm z toksycznych substancji).
W starożytności używano farbownika lekarskiego do farbowania materiału. Wykorzystywano w tym celu jego korzenie, które zawierają czerwony barwnik. Barwnik, który znajduje się w tym gatunku roślin nie jest tak silny jak handlowy czerwony barwnik wyodrębniony u jego bliskiego kuzyna Alkanna tinctoria. Dla ogrodników farbownik lekarski jest bardzo cenioną rośliną, ponieważ jego ładne, fioletowo-niebieskie kwiaty nadają się na kwiat cięty, jak również przyciągają pszczoły.
Korzenie, liście.
Farbownik lekarski jest głównie stosowany w medycynie ludowej jako środek wykrztuślny oraz zmiękczający (wygładza i zmiękcza skórę). Jednak zdaniem farmakologów farbownik lekarski nie posiada właściwości wykrztuślnych, jak również nie potwierdzili oni właściwości zmiękczających danego zioła.
Ponieważ zioło to zawiera znaczną ilość różnych alkaloidów, powinno być używane z rozwagą, aby go nie przedawkować.
Farbownik lekarski zawiera alkaloidy, cholinę, antocyjany, alantoinę, kwas krzemowy, gumy, śluzy oraz garbniki.
Farbownik lekarski pochodzi ze strefy umiarkowanej Europy, można go również spotkać na obszarach Stanów Zjednoczonych. Zioło to lubi porastać słoneczne wzgórza oraz stoki. Rośnie także przy przydrożach.
Farbownik lekarski jest zbierany w okresie kwitnienia, natomiast korzeń zioła zbiera się na wiosnę lub jesienią. Zioło to należy suszyć w miejscach przewiewnych i cienistych.
