Lubczyk ogrodowy jest wysokim, wieloletnim ziołem z ciemno-zielonymi liśćmi oraz zielonkawo-żółtymi kwiatami. Lubczyk ogrodowy potrafi osiągać wysokość 0.5 m do 1.5 m. Zioło to jest szeroko uprawiane w Europie, jak również w Stanach Zjednoczonych. Lubczyk ogrodowy należy do rodziny selerowatych. W Europie lubczyk ogrodowy jest znany również pod nazwa "Maggi"(jego liście mają bardzo charakterystyczny zapach określany jako przyprawa maggi), dzieląc tę nazwę z bardzo popularnym, pikantnym sosem, w którym jest on ważnym składnikiem. Wszystkie części lubczyka ogrodowego są wysoce aromatyczne, przypominające zapachem oraz smakiem seler. Liście lubczyka ogrodowego są często używane jako przyprawa do potraw, szczególnie do zup. Części znajdujące się pod ziemią (kłącza oraz korzenie) tworzą lekarstwo. Od najwcześniejszych czasów, szczególnie od XIV wieku, korzeń lubczyka ogrodowego był sławnym ludowym lekarstwem dzięki jego właściwościom moczopędnym oraz wiatropędnym. Oprócz tych dwóch właściwości, lubczyk ogrodowy uważano za środek w leczeniu kamieni nerkowych, żółtaczki, malarii, bólów gardła, zapalenia opłucnej oraz czyraków. Korzeń zioła jest wciąż wykorzystywany w celach leczniczych w Europie. Leczy się nim bóle żołądka, problemy z pęcherzem i nerkami, reumatyzm, skazę moczanową, menstruacyjne problemy oraz migrenowe bóle głowy. Lubczyk ogrodowy był również głównym składnikiem w napojach miłosnych.
Korzeń lubczyka ogrodowego zawiera 0.6% do 1.0% olejku lotnego. Część tych samych składników chemicznych znajduje się również w nasionach selera, co tłumaczy podobieństwo tych dwóch ziół w smaku i zapachu. Zastrzyki podane doświadczalnym królikom oraz myszom, zawierające małe dawki wyciągu z lubczyka ogrodowego, jak również oleju lotnego z tego zioła były rezultatem wyraźnie zwiększonego wydzielania moczu. Zaobserwowano również zapalenie skóry u danych zwierząt, które zostało spowodowane światłoczułością. Jednak nie jest to poważny problem, aby zaniechać konsumowania lubczyka ogrodowego. Zioło to jest również stosowane w medycynie ludowej na wszelkie problemy górnych dróg oddechowych, jako zioło posiadające właściwości wykrztuślne. Uważa się także, że lubczyk ogrodowy zwiększa pobudliwość seksualną oraz pobudza krwawienia menstruacyjne. W przemyśle zioło to jest dodawane do różnych likierów oraz sosów.
Korzeń, nasiona, liście.
Lubczyk ogrodowy jest rozgrzewającym i odżywczym ziołem dla układu trawiennego oraz oddechowego. Lubczyk ogrodowy leczy niestrawności, słaby apetyt, wzdęcia oraz gazy, kolkę, zapalenie oskrzeli. Zioło to posiada właściwości moczopędne oraz przeciwgrzybiczne. Jest często stosowane na dolegliwości układu moczowego. Lubczyk ogrodowy pobudza także krwawienia miesiączkowe oraz łagodzi bóle menstruacyjne. Jego właściwości rozgrzewające poprawiają słabe krążenie krwi w obrębie organizmu.
Zastosowanie w kuchni - zioło to dodaje się do zup, szczególnie tych, które zawierają ziemniaki, groszek zlielony, fasolę oraz soczewicę. Lubczyka ogrodowego używa się do przyprawiania duszonych mięs, chili, placków z kurczakiem, smażonych w oleju warzyw oraz do owoców morza. Liśćmi lubczyka ogrodowego można natrzeć miskę, w której będziemy podawać sałatę. Sałata nabierze świeżego, selerowego posmaku. Dodając liście lubczyka ogrodowego do potraw, zawsze należy dokładnie i drobniutko je pokroić, gdyż liście tego zioła są dosyć twarde. Łodygi lubczyka ogrodowego są raczej włókniste i nie jest żadną przyjemnością ich żucie, dlatego też należy je wyciągać przed podaniem potrawy. Łodygi lubczyka ogrodowego można sparzyć wrzątkiem, staną się miększe i można je jeść jak łodygi selera. Sparzone łodygi lubczyka mogą być również kandyzowane i używane do dekorowania ciast i deserów. Całe lub zmielone nasiona lubczyka ogrodowego są dodawane do cukierków, ciast, mięs, różnego rodzaju chleba, krakersów oraz herbatników. Nasiona zioła mogą być również marynowane jak kapary.
Starty na tarce korzeń lubczyka ogrodowego może być dodany do sałatek lub podawany jako gotowane warzywo, ale należy pamiętać, aby najpierw obrać korzeń zioła z powierzchniowej skórki, gdyż jest ona gorzka.
W celu sporządzenia zdrowej, regenerującej herbatki wystarczy macerować 5 ml (1 łyżeczka) startego korzenia lubczyka ogrodowego, świeżego lub suszonego, w 250 ml (1 szklanka) gotującej się wody.
Lubczyk ogrodowy możemy znaleźć w południowej Europie i południowo-zachodniej Azji. Lubczyk ogrodowy toleruje większość gleb z wyjątkiem ciężkich, gliniastych gleb. Zioło to najlepiej rośnie w żyznej glebie, która jest dobrze drenowana i również utrzymuje wilgotność. Raz w roku należy dodać naturalnego nawozu do gleby, na której rośnie lubczyk ogrodowy. Tolerowane przez zioło pH waha się w granicy 5.0 do 7.6.
Lubczyk ogrodowy preferuje stanowiska słoneczne, ale będzie także rósł w cieniu. Wymaga solidnego podlewania w czasie suszy.
Lubczyk ogrodowy łatwo wyrasta ze świeżych nasion wysianych późnym latem lub na jesieni. Nasiona muszą być świeże, aby zaczęły kiełkować, dlatego też należy je zasiać tak szybko jak tylko zostaną zakupione.
Nasiona lubczyka ogrodowego powinny być umieszczane na głębokość 6 mm. Roślinki zazwyczaj wschodzą po 10 do 28 dni. Z natury lubczyk ogrodowy jest dość sporą rośliną i w chwili, kiedy zasłania inne zioła w naszym przydomowym ogródku, należy go przenieść na północną stronę naszego ogródka. W ten sposób nie będzie zacieniał mniejszych roślin.
Lubczyk ogrodowy można również wychodować przez podział innej, dorosłej już rośliny. O wiele szybszy sposób dla tych, którzy są niecierpliwi. Rośliny powinny być oddalone od siebie na około 60 cm.
Lubczyk ogrodowy jest ziołem, które potrafi rozsiewać się samodzielnie. Jeśli więc nie potrzebujemy więcej tych ziół, należy owocującą łodygę odciąć zanim nasiona zaczną dojrzewać i spadać na ziemię. Lubczyk ogrodowy jest wieloletnim ziołem żyjącym aż 8 lat. Co 3 lub 4 lata można go rozdzielać i przesadzać w nowe miejsce. Najlepszą na to porą jest wczesna wiosna lub późna jesień, kiedy roślina jest w stanie uśpienia.
Lubczyk ogrodowy jest podatny na mszyce, owady żujące oraz choroby grzybiczne. Czasami pasożyty tworzą białawo znaczone tuneliki na powierzchni liści lubczyka ogrodowego. Jeśli znajdziemy takie liście, po prostu należy je oberwać i zniszczyć.
Lubczyk ogrodowy przetrwa najlepiej zimę pod warstwą śniegu lub okrycia z liści lub słomy.
Lubczyk ogrodowy zawiera olejek lotny (około 70% to związki ftalidowe), kumaryny (bergapten, psolaren), kwasy roślinne, żywice, gumy, cukry, spore ilości skrobii, kwasy polifenolowe (np.kwas kawowy), fitosterole. Związki ftalidowe posiadają właściwości uspokajające oraz przeciwdrgawkowe.
Lubczyk ogrodowy może powodować u niektórych osób fotodermatozę, wysypkę na skórze, która pojawia się po zjedzeniu zioła i następnym wystawieniu ciała na słońce.
Ponieważ lubczyk ogrodowy zwiększa przepływ moczu, stosowanie go jest raczej nie wskazane dla tych, którzy mają problemy z nerkami.
Lubczyk ogrodowy może pobudzać menstruacje oraz wywołać poronienie jeśli jest spożywany w bardzo dużych ilościach, co jest czasami stosowane w celach medycznych. Kobiety w ciąży oraz cierpiące na zaburzenia menstruacyjne, powinny unikać dużych ilości lubczyka ogrodowego.
Liście lubczyka ogrodowego są zrywane w razie potrzeby. Najlepszą porą na ich zrywanie jest poranek, kiedy rosa znajdująca się na liściach już wyparowała.
Aby ususzyć zioło, należy wyrwać łodygi wraz z liśćmi zanim roślina zacznie kwitnąć. Łodygi powiesić do wysuszenia w ciepłym, suchym, przewiewnym oraz zacienionym miejscu. Kiedy są suche, obrywać liście i przechowywać je w szczelnie zamkniętym pojemniku.
Liście lubczyka ogrodowego można również zamrażać. Przed ich zamrożeniem należy je sparzyć gorącą wodą i umieścić w plastikowych torebkach.
Nasiona lubczyka ogrodowego są zbierane późnym latem. W tym celu należy obciąć owocujące łodygi, kiedy stają się one brązowego koloru. Umieścić główki nasienne w papierowych torebkach, lub powiesić łodygi do góry nogami nad rozłożoną ściereczką. Suche nasiona przechowywać w szczelnie zamkniętych słojach.
Lubczyk ogrodowy to również świetny środek na problemy z układem oddechowym. Działa skutecznie na kaszel oraz inne dolegliwości płucne.
Umieścić zioła w winie i macerować je około 2 dni, dopóki wino nasiąknie smakiem ziół. Następnie przecedzić wino i podgrzać małą szklaneczkę wina. Pić je po posiłku. Jeśli kaszel jest łagodny, nie należy podgrzewać wina.
