Szczaw tępolistny - wieloletnia roślina zielna o wysokości 60 cm do 1.5 m. Szczaw tępolistny ma wyprostowaną, zielonkawą łodygę, często z czerwonymi smugami. Jego duże, dolne liście mają do 35 cm długości i tępe lub sercowate podstawy; górne liście są krótsze i bardziej smukłe.
Drobne zielonkawe kwiaty (czerwiec-wrzesień) występują w gęstych gronach na wysokich łodygach na szczycie rośliny. Mały, jednonasienny owoc otoczony jest trzema skrzydełkowymi i głęboko ząbkowanymi zastawkami.
Nasiona mają "uzębioną" strukturę skrzydeł, dzięki czemu mogą być rozprzestrzeniane przez wiatr lub wodę, a także pozwalają im przyczepiać się do zwierząt lub maszyn i rozprzestrzeniać je na duże odległości.
Nasiona szczawiu tępolistnego mogą pozostawać w stanie uśpienia przez lata, zanim wykiełkują, dlatego konieczne jest czujne wyrywanie lub uprawianie gleby. Rośliny jednoroczne mogą wysiewać nasiona, dlatego wczesne wykrycie jest ważne w celu ich zwalczania.
Szczaw tępolistny można łatwo rozpoznać po bardzo dużych liściach, niektóre dolne liście mają czerwone łodygi. Brzegi liści są lekko faliste. Łodyga ma węzły pokryte gatką (pochewka powstająca ze zrośniętych przylistków lub nasad liści), inaczej jest to cienka błona przypominająca papier - charakterystyczna cecha dla rodziny rdestowatych.
Duże skupiska kwiatostanów zawierają zielone kwiaty, które w miarę dojrzewania zmieniają kolor na czerwony. Rosną na pojedynczej łodydze, która wyrasta ponad liście i kwitnie od czerwca do września. Wytworzone nasiona są czerwono-brązowe.
Sadzonki można rozpoznać po owalnych liściach z czerwonymi łodygami i zwiniętych liściach wyrastających ze środka rośliny.
Rumex crispus - szczaw kędzierzawy - ma bardzo podobny wygląd, ale ma cieńsze i bardziej faliste liście. Bardziej szczegółowo, kielich kwiatowy szczawiu kędzierzawego ma gładkie brzegi, podczas gdy kielich kwiatowy szczawiu tepolistnego ma rogowate brzegi.
Dla większości mieszkańców Ameryki Północnej szczaw jest znany jako chwast ogrodowy i wyjątkowo uporczywy. W Nowym Świecie występuje ponad 20 gatunków szczawiu, niektóre z nich zostały sprowadzone z Europy.
Czołowymi członkami grupy są: szczaw kędzierzawy i szczaw tępolistny. Różnią się one wielkością, kwiatami, owocami i liśćmi, ale ich zastosowania lecznicze i kulinarne pokrywają się. W użyciu ludowym nie są one wyraźnie rozróżniane. Już w starożytności zielarze wiedzieli o skuteczności szczawiu jako środka przeczyszczającego.
Wieki później w Anglii lekarze używali mieszanki liści, innych ziół, piwa i wody święconej do leczenia ludzi, o których sądzono, że zachorowali na "chorobę elfów" w wyniku czarów.
W XVII wieku herbatę z korzeni szczawiu tępolistnego stosowano w celu łagodzenia bólu zębów, gdy przyjmowano ją doustnie, oraz leczenia swędzenia, gdy była stosowana do przemywania. Zielarz Nicholas Culpeper stwierdził, że ekstrakt ze szczawiu tępolistnego usuwa przebarwienia skóry.
Korzeń, liście.
Badania naukowe potwierdziły tradycyjne przepisywanie herbaty ze szczawiu tępolistnego jako środka przeczyszczającego. Młode liście szczawiu tepolistnego można spożywać na świeżo jako sałatkę lub gotować jak szpinak. Korzeń daje żółty barwnik.
Wiadomo, że "mleko" liścia szczawiu tępolistnego zawiera garbniki i kwas szczawiowy, który ma działanie ściągające. W niektórych częściach Wielkiej Brytanii "poparzenia" pokrzywy leczy się poprzez energiczne pocieranie liściem szczawiu tępolistnego miejsca poparzonego pokrzywą.
Nalewka ze szczawiu tępolistnego jest pomocna przy problemach z menopauzą. Według przekazów ludowych szczaw tępolistny ma wyraźne działanie odtruwające wątrobę i oczyszcza skórę.
Pochodzący z Europy, szczaw tępolistny obecnie rośnie dziko w całych Stanach Zjednoczonych.
Rośliny szczawiu tępolistnego są słabą konkurencją dla innych roślin i mogą zadomowić się jedynie na otwartych obszarach. Obecność szczawiu na użytkach zielonych często wiąże się z nierównomiernym stosowaniem gnojowicy lub obornika, co pozostawia gołe miejsca.
Mniej szczawiu tępolistnego występuje na użytkach zielonych wypasanych przez owce lub narażonych na powodzie, ale często można go spotkać na wydeptanym terenie na pastwiskach i przy bramach.
Szczaw tępolistny może rosnąć na różnych glebach, z wyjątkiem najbardziej kwaśnych. Mówi się, że gleby bogate w azot lub ubogie w potas sprzyjają szczawiom. Jednak niektóre badania wykazały wyraźny związek między rosnącą populacją szczawiu a rosnącym poziomem potasu w glebie. Jednak inne badania wykazały, że zwiększenie zawartości potasu nie sprzyja szczawiom.
Niektórzy twierdzą, że szczaw na użytkach zielonych nie jest chwastem, ponieważ przyczyniają się do wzrostu roślinności i dlatego nie wymaga zwalczania. Może również dostarczać pierwiastków śladowych do diety wypasanych zwierząt.
Szczaw tępolistny ma stosunkowo wysoką zawartość fosforanów i potasu w liściach, a szczególnie wysoką zawartość magnezu. Uważa się, że bydło karmione trawą zawierającą też szczaw nie cierpi na wzdęcia, ponieważ garbniki zawarte w liściach szczawiu wytrącają rozpuszczalne białko w płynie żwaczowym.
W Wielkiej Brytanii szczaw tępolistny jest żywicielem mątwika ziemniaczanego, Ditylenchus destructor. Szczaw jest również alternatywnym żywicielem dla mszycy burakowej.
Szczaw tępolistny kwitnie od czerwca do października. Kwitnienie może być opóźnione z powodu wczesnego obrywania pędów. Duży, dojrzały szczaw tępolistny może wyprodukować do 60 000 dojrzałych nasion rocznie. Nasiona stają się żywotne już w fazie "mlecznej", a niedojrzałe nasiona będą nadal rozwijać się na ściętych łodygach zaledwie kilka dni po kwitnieniu.
Szczaw tępolistny może wysiewać nasiona od późnego lata aż do zimy, ale nasiona mogą wymagać krótkiego okresu dojrzewania, zanim będą gotowe do kiełkowania. Sadzonki szczawiu tępolistnego z reguły nie kwitną w pierwszym roku.
Nasiona kiełkują w dowolnym momencie, gdy warunki są sprzyjające, ale główne rzuty wschodów przypadają na marzec-kwiecień i lipiec-październik. Nasiona najlepiej kiełkują na powierzchni gleby lub w górnej 10 mm warstwie gleby. Jednak latem, gdy gleba jest cieplejsza, sadzonki wydają się wyłaniać z głębszych warstw gleby.
W gliniastej glebie sadzonki wschodziły z głębokości od 0 do 70 mm. Kiełkowanie jest hamowane pod gęstym baldachimem liści. Siewki mają niską zdolność konkurencyjną, ale gdy rozwinie się głęboki korzeń palowy, szczaw ma przewagę nad płytko ukorzenionymi uprawami i trawą. Wtedy trudniej będzie go wykorzenić.
Ugruntowane rośliny są odporne na deptanie i koszenie. Po ścięciu szybko wypuszczają nowe pędy, a wielokrotna regeneracja może doprowadzić do powstania dużych kęp. Podziemne części szczawiu tępolistnego składają się z pionowego pnia i rozgałęzionego korzenia palowego oraz strefy przejściowej pomiędzy nimi.
Podziemna łodyga szczawiu tępolistnego może osiągnąć 5 cm długości. Szczaw tępolistny zimuje w formie rozety z małymi ciemnymi liśćmi i grubym korzeniem palowym. Wiosną szybko rozwijają się nowe liście i następuje wegetatywna faza wydłużania.
